Szukaj poza portalem:
174 zasobów
Katalog zasobów Gimnazjum Język polski Punkt podstawy programowej III.1.5
Podstawa programowa do przedmiotu: Język polski
- IOdbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji
- 1Czytanie i słuchanie
- 1Uczeń odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audiowizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie (244)
- 2Uczeń wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu (122)
- 3Uczeń porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie (66)
- 4Uczeń odróżnia informacje o faktach od opinii (47)
- 5Uczeń rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem (21)
- 6Uczeń rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym (32)
- 7Uczeń rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację) (22)
- 8Uczeń dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji (19)
- 9Uczeń rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty i wnioski (15)
- 10Uczeń rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne (artykuł, wywiad, reportaż) (21)
- 11Uczeń czerpie dodatkowe informacje z przypisu (4)
- 2Samokształcenie i docieranie do informacji
- 1Uczeń samodzielnie dociera do informacji – w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych (155)
- 2Uczeń stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji (47)
- 3Uczeń korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich – w formie książkowej i elektronicznej (121)
- 3Świadomość językowa
- 1Uczeń rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy (23)
- 2Uczeń rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście (26)
- 3Uczeń dostrzega zróżnicowanie słownictwa – rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów); rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone (obce) – rozumie ich funkcję w tekście (40)
- 4Uczeń rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu (6)
- 5Uczeń rozpoznaje w zdaniach i w równoważnikach zdań różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników oraz przydawkę – rozumie ich funkcje (33)
- 6Uczeń rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcje w wypowiedzi (27)
- 7Uczeń odróżnia temat fleksyjny od końcówki (14)
- 8Uczeń odróżnia czasowniki dokonane i niedokonane; rozpoznaje tryby i strony (czynną i bierną) czasownika oraz imiesłowy – wyjaśnia ich funkcje w tekście (28)
- 9Uczeń rozpoznaje temat słowotwórczy i formant w wyrazach pochodnych i wskazuje funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym (27)
- IIAnaliza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela
- 1Wstępne rozpoznanie
- 2Analiza
- 1Uczeń przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one w tekście (107)
- 2Uczeń charakteryzuje postać mówiącą w utworze (91)
- 3Uczeń rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz potrafi określić ich funkcje w utworze (50)
- 4Uczeń wskazuje funkcje użytych w utworze środków stylistycznych z zakresu słownictwa (neologizmów, archaizmów, zdrobnień, zgrubień, metafor), składni (powtórzeń, pytań retorycznych, różnego typu zdań i równoważników), fonetyki (rymu, rytmu, wyrazów dźwiękonaśladowczych) (86)
- 5Uczeń omawia funkcje elementów konstrukcyjnych utworu (tytułu, podtytułu, motta, apostrofy, puenty, punktu kulminacyjnego) (85)
- 6Uczeń przypisuje czytany utwór do właściwego rodzaju literackiego (epika, liryka, dramat) (131)
- 7Uczeń rozpoznaje czytany utwór jako: przypowieść, pamiętnik, dziennik, komedię, dramat (gatunek), tragedię, balladę, nowelę, hymn, powieść historyczną (86)
- 8Uczeń rozpoznaje odmiany gatunkowe literatury popularnej: powieść lub opowiadanie obyczajowe, przygodowe, detektywistyczne, fantastycznonaukowe, fantasy (38)
- 9Uczeń wskazuje elementy dramatu, takie jak: akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, monolog, dialog (18)
- 10Uczeń znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (np. w filmach, komiksach, piosenkach) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych; wskazuje przykłady mieszania gatunków (59)
- 11Uczeń uwzględnia w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do następujących rodzajów sztuki: literatura, teatr, film, muzyka, sztuki plastyczne, sztuki audiowizualne (173)
- 3Interpretacja
- 4Wartości i wartościowanie
- 1Uczeń ze zrozumieniem posługuje się pojęciami dotyczącymi wartości pozytywnych i ich przeciwieństw oraz określa postawy z nimi związane, np. patriotyzm-nacjonalizm, tolerancja-nietolerancja, piękno-brzydota, a także rozpoznaje ich obecność w życiu oraz w życiu oraz w literaturze i innych sztukach (174)
- 2Uczeń omawia na podstawie poznanych dzieł literackich i innych tekstów kultury podstawowe, ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne, np. miłość, przyjaźń, śmierć, cierpienie, lęk, nadzieja, wiara religijna, samotność, inność, poczucie wspólnoty, solidarność, sprawiedliwość; dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości humanistyczne (231)
- 3Uczeń dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych i w ich kontekście kształtuje swoją tożsamość (216)
- IIITworzenie wypowiedzi
- 1Mówienie i pisanie
- 1Uczeń tworzy spójne wypowiedzi ustne (monologowe i dialogowe) oraz pisemne w następujących formach gatunkowych: urozmaicone kompozycyjnie i fabularnie opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, zróżnicowany stylistycznie i funkcjonalnie opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej, filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, rozprawka, podanie, życiorys i CV, list motywacyjny, dedykacja; dostosowuje odmianę i styl języka do gatunku, w którym się wypowiada (203)
- 2Uczeń stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat (75)
- 3Uczeń tworzy plan twórczy własnej wypowiedzi (9)
- 4Uczeń dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego ręcznie i na komputerze (umiejętnie formatuje tekst, dobiera rodzaj czcionki według rozmiaru i kształtu, stosuje właściwe odstępy, wyznacza marginesy i justuje tekst, dokonuje jego korekty, jednocześnie kontrolując autokorektę), poprawia ewentualne błędy językowe, ortograficzne oraz interpunkcyjne (42)
- 5Uczeń uczestniczy w dyskusji, uzasadnia własne zdanie, przyjmuje poglądy innych lub polemizuje z nimi (174)
- 6Uczeń przestrzega zasad etyki mowy w różnych sytuacjach komunikacyjnych, m.in. zna konsekwencje stosowania form charakterystycznych dla elektronicznych środków przekazywania informacji, takich jak: SMS, e-mail, czat, blog (ma świadomość niebezpieczeństwa oszustwa i manipulacji powodowanych anonimowością uczestników komunikacji w sieci, łatwego obrażania obcych, ośmieszania i zawstydzania innych wskutek rozpowszechniania obrazów przedstawiających ich w sytuacjach kłopotliwych, zna skutki kłamstwa, manipulacji, ironii) (12)
- 7Uczeń stosuje zasady etykiety językowej – wie, w jaki sposób zwracać się do rozmówcy w zależności od sytuacji i relacji, łączącej go z osobą, do której mówi (dorosły, rówieśnik, obcy, bliski), zna formuły grzecznościowe, zna konwencje językowe zależne od środowiska (np. sposób zwracania się do nauczyciela, lekarza, profesora wyższej uczelni), ma świadomość konsekwencji używania formuł niestosownych i obraźliwych (28)
- 8Uczeń świadomie, odpowiedzialnie, selektywnie korzysta (jako odbiorca i nadawca) z elektronicznych środków przekazywania informacji, w tym z Internetu (133)
- 2Świadomość językowa
- 1Uczeń rozróżnia normę językową wzorcową oraz użytkową i stosuje się do nich (39)
- 2Uczeń sprawnie posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny; zna granice stosowania slangu młodzieżowego (30)
- 3Uczeń tworząc wypowiedzi, dąży do precyzyjnego wysławiania się; świadomie dobiera synonimy i antonimy dla wyrażenia zamierzonych treści (36)
- 4Uczeń stosuje związki frazeologiczne, rozumiejąc ich znaczenie (53)
- 5Uczeń stosuje różne rodzaje zdań we własnych tekstach; dostosowuje szyk wyrazów i zdań składowych do wagi, jaką nadaje przekazywanym informacjom (20)
- 6Uczeń wykorzystuje wiedzę o składni w stosowaniu reguł interpunkcyjnych; stosuje średnik (12)
- 7Uczeń przekształca części zdania pojedynczego w zdania podrzędne i odwrotnie, przekształca konstrukcje strony czynnej w konstrukcje strony biernej i odwrotnie, zamienia formy osobowe czasownika na imiesłowy i odwrotnie – ze świadomością ich funkcji i odpowiednio do celu całej wypowiedzi; zamienia mowę niezależną na zależną (27)
- 8Uczeń wprowadza do wypowiedzi partykuły, rozumiejąc ich rolę w modyfikowaniu znaczenia składników wypowiedzi (6)
- 9Uczeń wykorzystuje wykrzyknik jako część mowy w celu wyrażenia emocji; stosuje wołacz w celu osiągnięcia efektów retorycznych (8)
- 10Uczeń stosuje poprawne formy odmiany rzeczowników, czasowników (w tym imiesłowów), przymiotników, liczebników i zaimków; stosuje poprawne formy wyrazów w związkach składniowych (zgody i rządu) (62)
- 11Uczeń operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie rozwijanym i koncentrującym się przede wszystkim wokół tematów: rozwój psychiczny, moralny i fizyczny człowieka; społeczeństwo i kultura; region i Polska) (104)
- INNEInne (48)
- TEKSTYTeksty
- 1Teksty poznawane w całości – nie mniej niż 5 pozycji książkowych w roku szkolnym oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości
- 1Jan Kochanowski – wybrane fraszki, Treny (V, VII, VIII) (pozycja obowiązkowa) (18)
- 2William Szekspir Romeo i Julia (12)
- 3Molier Świętoszek lub Skąpiec (3)
- 4Ignacy Krasicki – wybrane bajki (pozycja obowiązkowa) (8)
- 5Aleksander Fredro – Zemsta (pozycja obowiązkowa) (14)
- 6Adam Mickiewicz – wybrana ballada, Dziady cz. II (pozycja obowiązkowa), Reduta Ordona (14)
- 7Bolesław Prus lub Eliza Orzeszkowa – wybrana nowela (5)
- 8Henryk Sienkiewicz – wybrana powieść historyczna (Quo vadis, Krzyżacy lub Potop) (pozycja obowiązkowa) (15)
- 9Wybrane wiersze następujących poetów XX w.
- 10Aleksander Kamiński Kamienie na szaniec lub Arkady Fiedler Dywizjon 303 (5)
- 11Utwór podejmujący problematykę Holokaustu, np. wybrane opowiadanie Idy Fink (0)
- 12Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane utwory (7)
- 13Stanisław Lem – wybrane opowiadanie (1)
- 14Sławomir Mrożek – wybrane opowiadanie (3)
- 15Antoine de Saint Exupéry – Mały Książę (19)
- 16Wybrana powieść przygodowa (1)
- 17Wybrana młodzieżowa powieść obyczajowa (np. Małgorzaty Musierowicz, Doroty Terakowskiej lub innych współczesnych autorów podejmujących problematykę dojrzewania) (2)
- 18Wybrany utwór fantasy (np. Ursuli Le Guin, Johna Ronalda Reuela Tolkiena, Andrzeja Sapkowskiego) (7)
- 19Wybrany utwór detektywistyczny (np. Arthura Conan Doyle'a lub Agaty Christie) (0)
- 20Wybrane opowiadanie z literatury światowej XX w. (inne niż wskazane wyżej) (3)
- 21Wybrana powieść współczesna z literatury polskiej i światowej (inna niż wskazana wyżej) (1)
- 22Inne pozycje książkowe wskazane przez nauczyciela lub zaproponowane przez uczniów (przynajmniej jedna rocznie) (16)
- 2Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela)
- 1Homer Iliada i Odyseja lub Jan Parandowski Przygody Odyseusza (24)
- 2Pieśń o Rolandzie (9)
- 3Juliusz Słowacki Balladyna (8)
- 4Miron Białoszewski Pamiętnik z powstania warszawskiego (2)
- 5Ryszard Kapuściński – wybrany utwór (1)
- 6Biblia (opis stworzenia świata i człowieka z Księgi Rodzaju, przypowieść ewangeliczna, hymn św. Pawła o miłości) (57)
- 7Wybrane mity greckie (91)
- 3Publicystyka
Wespół w zespół, czyli kto robi filmy?
Materiał filmowy: rozmowa z reżyserem Waldemarem Krzystkiem na temat osób pracujących przy tworzeniu...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
W grupie raźniej
Karta pracy zawierająca tekst przypowieści chasydzkiej. Zadaniem uczniów jest pisemne udzielenie odp...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
Ekipa filmowa
Karta pracy powiązana z grą-symulacją, służąca do uporządkowania ustaleń związanych z planowaniem pr...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
Razem zdobędziemy szkolnego Oscara! – czyli łatwiej pracuje się w zespole
Scenariusz zajęć toczących się wokół tematu realizacji filmu jako dzieła zbiorowego, mających na cel...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
Ja w lustrze, czyli samoocena
Scenariusz zajęć wspomagających kształtowanie się samoświadomości oraz umiejętności dokonywania adek...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
Być człowiekiem
Karta pracy powiązana z filmem. Uczniowie wykonują zadania przy użyciu komputera i narzędzi internet...
Gimnazjum
Etyka, Język polski
Zawsze można pomóc
Materiał filmowy: rozmowa z Janiną Ochojską na temat pomocy humanitarnej, PAH, wolontariatu i możliw...
Gimnazjum
Etyka, Język polski
Jak pomagać?
Scenariusz zajęć kształtujących zachowania empatyczne oraz rozwijających umiejętności interpersonaln...
Gimnazjum
Etyka, Język polski
Z empatią na co dzień
Karta pracy powiązana z zabawą pantomimiczną/dramą, umożliwiająca analizę odegranej scenki metodą „s...
Gimnazjum
Etyka, Język polski
Jedziemy na wycieczkę! Tylko dokąd?
Scenariusz zajęć rozwijających umiejętność skutecznego rozwiązywania konfliktów. Uczniowie rozpoznaj...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
Plan negocjacji
Plansza porządkująca proces przygotowania przez uczniów negocjacji. Do wydruku lub wyświetlenia na t...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
Jestem mediatorem
Ćwiczenie interaktywne utrwalające wiedzę dotyczącą rozwiązywania konfliktów ze szczególnym uwzględn...
Gimnazjum
Język polski, Wiedza o społeczeństwie
