Szukaj poza portalem:
1 zasobów
Katalog zasobów Szkoły ponadgimnazjalne Geografia Punkt podstawy programowej II.1.2
Podstawa programowa do przedmiotu: Geografia
- IZakres podstawowy
- 1Współczesne problemy demograficzne i społeczne świata
- 1Uczeń wyróżnia i charakteryzuje obszary o optymalnych i trudnych warunkach do zamieszkania w skali globalnej i regionalnej; formułuje prawidłowości rządzące rozmieszczeniem ludności na świecie (6)
- 2Uczeń charakteryzuje główne procesy demograficzne (fazy przejścia demograficznego i przejścia epidemiologicznego) na przykładzie całego świata i poszczególnych kontynentów (10)
- 3Uczeń klasyfikuje migracje, podaje ich przyczyny i ocenia skutki tego zjawiska; charakteryzuje współczesne kierunki emigracji Polaków i czynniki wpływające na atrakcyjność niektórych państw dla imigrantów (1)
- 4Uczeń wyjaśnia zróżnicowanie procesów urbanizacji na świecie; opisuje procesy tworzenia się aglomeracji miejskich oraz ich formy (24)
- 5Uczeń identyfikuje i wyjaśnia procesy wzrostu liczby ludności oraz ekspansji przestrzennej wielkich metropolii świata (np. poznaje przyczyny powstawania dzielnic nędzy, wzrostu przestępczości, degradacji środowiska przyrodniczego, problemów komunikacyjnych) (16)
- 6Uczeń wyjaśnia znaczenie kultury i tradycji regionalnych w procesie różnicowania się regionów pod względem rozwoju społecznego i gospodarczego (np. wyjaśnia rolę tradycji w rozwoju przedsiębiorczości w państwach Azji Południowo-Wschodniej) (0)
- 2Zróżnicowanie gospodarcze świata
- 1Uczeń klasyfikuje państwa na podstawie analizy wskaźników rozwoju społecznego i Gospodarczego; wyróżnia regiony bogate i biedne (bogatą Północ i biedne Południe) i podaje przyczyny dysproporcji w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego regionów świata (4)
- 2Uczeń ocenia i projektuje różne formy pomocy państwa i organizacji pozarządowych państwom i regionom dotkniętym kryzysem (klęskami ekologicznymi, wojnami, głodem) (4)
- 3Uczeń opisuje główne obszary upraw i chowu zwierząt na świecie, wyjaśnia ich zróżnicowanie przestrzenne (4)
- 4Uczeń wyjaśnia, z czego wynikają różnice w wielkości i strukturze spożycia żywności na świecie (uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe, społeczne i polityczne, mechanizmy wpływające na nierównomierny rozdział żywności w skali globalnej) (5)
- 5Uczeń opisuje zmiany w funkcji obszarów wiejskich na wybranych przykładach (np. w Unii Europejskiej, w regionach turystycznych w państwach rozwijających się); potrafi wyjaśnić szanse i zagrożenia dla środowiska przyrodniczego i mieszkańców poszczególnych regionów, wynikające z procesów przemian zachodzących na terenach wiejskich (0)
- 6Uczeń charakteryzuje kierunki zmian w powierzchni lasów na świecie (w wyniku procesów wylesiania i zalesiania) i podaje przykłady gospodarowania zasobami leśnymi (pozytywne i negatywne) (4)
- 7Uczeń charakteryzuje cechy gospodarki morskiej i podaje przykłady wykorzystania oceanu światowego oraz zagrożeń wynikających ze zbyt intensywnej eksploatacji zasobów morskich (3)
- 8Uczeń charakteryzuje i ocenia zróżnicowanie i zmiany struktury wykorzystania surowców energetycznych na świecie; dokonuje oceny zjawiska uzależnienia produkcji energii na świecie od źródeł zaopatrzenia surowców nieodnawialnych, potrafi wyjaśnić twierdzenie „ropa rządzi światem” (12)
- 9Uczeń wyjaśnia, na czym polegają zmiany zachodzące na rynku pracy w skali globalnej i regionalnej, wynikające z rozwoju nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (5)
- 10Uczeń przedstawia cechy przemysłu wysokiej technologii i podaje przykłady jego lokalizacji na świecie; poznaje nowe funkcje ośrodków przemysłowych i nowe formy przestrzenne – technopolie, klastry i dystrykty przemysłowe (6)
- 11Uczeń charakteryzuje wybrane obszary intensywnie zagospodarowywane turystycznie na świecie; wyjaśnia, dlaczego zmieniają się kierunki wyjazdów turystycznych Polaków; identyfikuje skutki rozwoju turystyki dla środowiska przyrodniczego (98)
- 12Uczeń ocenia rolę nowoczesnych usług komunikacyjnych w funkcjonowaniu gospodarki i w życiu codziennym (2)
- 13Uczeń wyjaśnia zmiany zachodzące w kierunkach i natężeniu ruchu osób i towarów; wskazuje przykłady lokalizacji nowoczesnych terminali i ich rolę w rozwoju regionów (0)
- 14Uczeń podaje przykłady procesów globalizacji i ich wpływu na rozwój regionalny i lokalny (5)
- 15Uczeń wyjaśnia współczesne zmiany na mapie politycznej świata (5)
- 16Uczeń wyjaśnia na wybranych przykładach (w skali lokalnej, regionalnej i globalnej) przyczyny procesów integracyjnych i ich skutki gospodarcze, społeczne i polityczne (5)
- 3Relacja człowiek-środowisko przyrodnicze a zrównoważony rozwój
- 1Uczeń formułuje problemy wynikające z eksploatowania zasobów odnawialnych i nieodnawialnych; potrafi przewidzieć przyrodnicze i pozaprzyrodnicze przyczyny i skutki zakłóceń równowagi ekologicznej (4)
- 2Uczeń charakteryzuje obszary niedoboru i nadmiaru wody na świecie i określa przyczyny tego zróżnicowania (w tym zanieczyszczenia wód); przedstawia projekty rozwiązań stosowanych w sytuacjach braku lub niedoborów wody w różnych strefach klimatycznych (3)
- 3Uczeń rozróżnia przyczyny zachodzących współcześnie globalnych zmian klimatu (ocieplenia globalnego) i ocenia rozwiązania podejmowane w skali globalnej i regionalnej zapobiegające temu zjawisku (5)
- 4Uczeń wykazuje na przykładach, że zbyt intensywne wykorzystanie rolnicze gleb oraz nieumiejętne zabiegi agrotechniczne powodują w wielu częściach świata degradację gleb, co w konsekwencji prowadzi do spadku produkcji żywności, a w niektórych regionach świata do głodu i ubóstwa (5)
- 5Uczeń wykazuje na przykładach pozaprzyrodnicze czynniki zmieniające relacje człowiek-środowisko przyrodnicze (rozszerzanie udziału technologii energooszczędnych, zmiany modelu konsumpcji, zmiany poglądów dotyczących ochrony środowiska) (4)
- IIZakres rozszerzony
- 1Źródła informacji geograficznej
- 1Uczeń klasyfikuje mapy ze względu na różne kryteria (32)
- 2Uczeń oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych skalach (1)
- 3Uczeń odczytuje i opisuje cechy środowiska przyrodniczego (np. ukształtowanie i rzeźbę terenu, budowę geologiczną) i społeczno-gospodarczego (np. rozmieszczenie zasobów naturalnych, ludności, szlaki transportowe) na podstawie map: topograficznej, hipsometrycznej i tematycznej) (2)
- 4Uczeń interpretuje zjawiska geograficzne przedstawiane na wykresach, w tabelach, na schematach i modelach (3)
- 5Uczeń formułuje zależności przyczynowo-skutkowe, funkcjonalne i czasowe między wybranymi elementami środowiska przyrodniczego i społeczno-gospodarczego oraz dokonuje ich weryfikacji, wykorzystując mapy tematyczne (31)
- 6Uczeń przeprowadza badania wybranych elementów środowiska geograficznego w regionie zamieszkania według przygotowanego planu (0)
- 7Uczeń stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego (3)
- 8Uczeń korzysta z technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania i prezentacji informacji geograficznych (8)
- 2Ziemia we Wszechświecie
- 1Uczeń wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie (22)
- 2Uczeń charakteryzuje ciała niebieskie tworzące Układ Słoneczny (17)
- 3Uczeń wskazuje konsekwencje ruchów Ziemi (6)
- 4Uczeń oblicza wysokość górowania Słońca w dowolnym miejscu na Ziemi w dniach równonocy i przesileń (2)
- 5Uczeń oblicza szerokość geograficzną dowolnego punktu na powierzchni Ziemi na podstawie wysokości górowania Słońca w dniach równonocy i przesileń (0)
- 6Uczeń opisuje różnice między astronomicznymi, kalendarzowymi i klimatycznymi porami roku (0)
- 7Uczeń wyjaśnia przyczynę występowania: dni i nocy polarnych na obszarach podbiegunowych, zorzy polarnej, zaćmień Słońca i Księżyca (2)
- 8Uczeń wskazuje skutki występowania siły Coriolisa dla środowiska przyrodniczego (1)
- 3Sfery Ziemi – atmosfera
- 1Uczeń wyjaśnia mechanizm cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej i wyższych szerokościach geograficznych oraz opisuje przebieg procesów pogodowych (ruch mas powietrza, fronty atmosferyczne i zjawiska im towarzyszące) (19)
- 2Uczeń wskazuje przyczyny nierównomiernego rozkładu temperatury powietrza i opadów (9)
- 3Uczeń wyjaśnia na przykładach genezę wiatrów (stałych i okresowych oraz lokalnych) i wskazuje ich znaczenie dla przebiegu pogody i działalności gospodarczej (rolnictwa, komunikacji) (6)
- 4Uczeń charakteryzuje strefy klimatyczne i typy klimatu na Ziemi i uzasadnia ich zasięgi (4)
- 5Uczeń rozpoznaje strefę klimatyczną i typ klimatu na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza i sum opadów (5)
- 6Uczeń przygotowuje krótkoterminową prognozę pogody na podstawie mapy synoptycznej oraz obserwacji i pomiarów meteorologicznych (0)
- 7Uczeń wyjaśnia na przykładach obserwowane przyczyny i skutki globalnych zmian klimatu na Ziemi (0)
- 4Sfery Ziemi – hydrosfera
- 1Uczeń omawia cechy cyklu hydrologicznego w różnych warunkach klimatycznych (3)
- 2Uczeń opisuje występowanie i zasoby wód w oceanach i na lądach (jeziora, rzeki, lodowce, wody podziemne) (8)
- 3Uczeń charakteryzuje sieć rzeczną i typy genetyczne jezior na poszczególnych kontynentach (17)
- 4Uczeń rozpoznaje i opisuje cechy ustrojów rzecznych wybranych rzek (5)
- 5Uczeń wyjaśnia krajobrazowe i gospodarcze funkcje rzek i jezior (8)
- 6Uczeń objaśnia mechanizm powstawania i układu powierzchniowych prądów morskich, falowania, pływów, upwellingu oraz ich wpływ na warunki klimatyczne i środowisko życia wybrzeży (12)
- 7Uczeń wskazuje możliwości gospodarczego wykorzystania oceanów i ocenia wpływ człowieka na ekosystemy mórz i oceanów (3)
- 8Uczeń wyjaśnia powstawanie źródeł i ocenia przyrodnicze i gospodarcze znaczenie wód podziemnych (7)
- 9Uczeń wyjaśnia przyczyny różnej wysokości występowania granicy wiecznego śniegu w różnych szerokościach geograficznych (8)
- 10Uczeń wyjaśnia proces powstawania lodowców na przykładach z różnych kontynentów (13)
- 11Uczeń wskazuje na mapach zasięg obszarów współcześnie zlodzonych i ocenia wpływ zmian klimatycznych na zmiany zasięgu tych obszarów (8)
- 12Uczeń opisuje na przykładach następstwa nieracjonalnej gospodarki wodnej w wybranych regionach świata i wskazuje działania wspomagające racjonalne gospodarowanie wodą (2)
- 5Sfery Ziemi – litosfera
- 1Uczeń opisuje skład mineralogiczny skorupy ziemskiej, główne grupy i rodzaje skał oraz ich gospodarcze zastosowanie i ocenia zmiany środowiska przyrodniczego związane z eksploatacją surowców mineralnych (122)
- 2Uczeń charakteryzuje najważniejsze wydarzenia geologiczne i przyrodnicze w dziejach Ziemi (fałdowania, dryf kontynentów, transgresje i regresje morskie, zlodowacenia, rozwój świata organicznego) (20)
- 3Uczeń planuje i przeprowadza obserwację odkrywki lub odsłonięcia geologicznego (1)
- 4Uczeń ocenia zmiany środowiska w holocenie związane z działalnością człowieka (0)
- 5Uczeń charakteryzuje główne procesy wewnętrzne prowadzące do urozmaicenia powierzchni Ziemi – wulkanizm, plutonizm, ruchy skorupy ziemskiej, wstrząsy tektoniczne, ruchy górotwórcze (paleozoiczne, mezozoiczne, kenozoiczne) oraz formy powstałe w ich wyniku (40)
- 6Uczeń charakteryzuje zjawiska wietrzenia fizycznego i chemicznego (np. kras, lateryzacja) oraz opisuje produkty i formy powstałe w wyniku tych procesów (20)
- 7Uczeń opisuje przebieg oraz efekty erozji i akumulacji wodnej (rzecznej, morskiej, jeziornej), lodowcowej i eolicznej (57)
- 8Uczeń wykazuje wpływ cech budowy geologicznej i działalności człowieka na grawitacyjne ruchy masowe (obrywanie, spełzywanie, osuwanie) (1)
- 9Uczeń opisuje cechy ukształtowania powierzchni Ziemi jako efekt oddziaływania procesów wewnętrznych i zewnętrznych dla wybranego regionu (12)
- 6Sfery Ziemi – pedosfera i biosfera
- 1Uczeń charakteryzuje procesy glebotwórcze i omawia cechy głównych rodzajów gleb strefowych i niestrefowych oraz ocenia ich przydatność rolniczą (5)
- 2Uczeń planuje i przeprowadza obserwację profilu glebowego w miejscu zamieszkania (1)
- 3Uczeń wyjaśnia zróżnicowanie formacji roślinnych na Ziemi i piętrowość roślinną na Ziemi oraz przyporządkowuje typowe gatunki flory i fauny dla poszczególnych stref krajobrazowych Ziemi (9)
- 4Uczeń dowodzi na przykładach, że naruszenie stabilności ekosystemów może powodować nieodwracalne zmiany w środowisku naturalnym (1)
- 5Uczeń wskazuje podejmowane na świecie działania na rzecz ochrony i restytucji środowiska geograficznego (8)
- 6Uczeń omawia podstawowe zasady zrównoważonego rozwoju i ocenia możliwości ich realizacji w skali lokalnej, regionalnej i globalnej (6)
- 7Klasyfikacja państw świata
- 8Ludność
- 1Uczeń analizuje, wyjaśnia i ocenia warunki przyrodnicze dla osiedlania się ludzi (na przykładach rożnych regionów świata) (1)
- 2Uczeń określa cechy rozmieszczenia ludności na Ziemi, wskazując obszary jej koncentracji i słabego zaludnienia (0)
- 3Uczeń analizuje przestrzenne różnice w wielkości wskaźników: urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego (3)
- 4Uczeń opisuje etapy rozwoju demograficznego ludności na przykładach z wybranych państw świata (5)
- 5Uczeń ocenia konsekwencje eksplozji demograficznej lub regresu demograficznego w wybranych państwach (4)
- 6Uczeń charakteryzuje przyczyny i konsekwencje migracji ludności w różnych państwach (0)
- 7Uczeń przedstawia procesy urbanizacyjne na świecie i zróżnicowanie poziomu życia ludzi w miastach różnych typów i wielkości (5)
- 8Uczeń wyjaśnia zróżnicowanie struktury zatrudnienia w wybranych państwach i jej związek z poziomem rozwoju państwa (1)
- 9Uczeń charakteryzuje strukturę etniczną i narodowościową ludności świata (2)
- 10Uczeń określa strukturę funkcjonalno-przestrzenną różnych miast i ocenia jej zmiany wraz z rozwojem państw (16)
- 11Uczeń charakteryzuje zróżnicowanie religijne ludności świata i ocenia wpływ religii na postawy społeczne i gospodarkę (39)
- 12Uczeń wskazuje przyczyny i konsekwencje upowszechniania się wybranych języków na świecie (2)
- 9Działalność gospodarcza na świecie
- 1Uczeń wyjaśnia wpływ czynników przyrodniczych i społeczno-ekonomicznych na rozwój rolnictwa (4)
- 2Uczeń wykazuje zależności między rodzajami produkcji rolnej a warunkami naturalnymi i rozmieszczeniem ludności oraz charakteryzuje różne typy rolnictwa na świecie (1)
- 3Uczeń wskazuje problemy związane z upowszechnianiem się roślin uprawnych zmodyfikowanych genetycznie i wskazuje rejony ich upraw (0)
- 4Uczeń porównuje i uzasadnia strukturę spożycia żywności w państwach wysoko i słabo rozwiniętych (1)
- 5Uczeń uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi na świecie (0)
- 6Uczeń wskazuje możliwości rozwoju wykorzystania zasobów oceanów i mórz (2)
- 7Uczeń charakteryzuje zmiany w strukturze zużycia energii postępujące wraz z rozwojem gospodarczym państw świata i ocenia skutki wynikające z rosnącego zużycia energii oraz konieczność pozyskiwania nowych źródeł energii (23)
- 8Uczeń wskazuje wpływ czynników lokalizacji przemysłu na rozmieszczenie i rozwój wybranych branż (8)
- 9Uczeń uzasadnia różnice ilościowe i jakościowe produkcji przemysłowej państw na różnym poziomie rozwoju gospodarczego i ocenia wpływ przemysłu zawansowanych technologii na rozwój gospodarczy i jakość życia (4)
- 10Uczeń charakteryzuje znaczenie usług materialnych i niematerialnych (0)
- 11Uczeń planuje i prowadzi badania zróżnicowania usług w miejscu zamieszkania (0)
- 12Uczeń przedstawia, na podstawie danych statystycznych, poziom zaspokojenia potrzeb na usługi podstawowe i wyspecjalizowane w państwach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego (0)
- 13Uczeń analizuje kierunki geograficzne i strukturę towarową eksportu i importu w wybranych państwach (1)
- 14Uczeń wskazuje i uzasadnia pozytywne i negatywne skutki globalizacji i integracji politycznej (2)
- 15Uczeń wyjaśnia przyczyny i przebieg konfliktów zbrojnych w wybranych regionach współczesnego świata (4)
- 10Geografia Polski – środowisko przyrodnicze
- 1Uczeń opisuje cechy ukształtowania powierzchni Polski i określa jej związek z budową geologiczną, wykazuje wpływ orogenez i zlodowaceń na ukształtowanie powierzchni kraju (15)
- 2Uczeń ocenia walory i określa cechy środowiska decydujące o krajobrazie wybranych krain geograficznych Polski (56)
- 3Uczeń charakteryzuje klimat Polski na podstawie danych liczbowych i map klimatycznych i ocenia gospodarcze konsekwencje zróżnicowania długości okresu wegetacyjnego w Polsce (1)
- 4Uczeń omawia cechy reżimu polskich rzek (2)
- 5Uczeń charakteryzuje składowe bilansu wodnego Polski w roku hydrologicznym (2)
- 6Uczeń wskazuje znaczenie przyrodnicze i gospodarcze jezior i sztucznych zbiorników wodnych (7)
- 7Uczeń wyjaśnia przyczyny niedoboru wody w wybranych regionach i wskazuje skutki gospodarcze (3)
- 8Uczeń charakteryzuje typy naturalnych zbiorowisk roślinnych i wskazuje charakterystyczne gatunki (1)
- 9Uczeń wyjaśnia występowanie gleb strefowych i niestrefowych w Polsce (2)
- 10Uczeń przedstawia dominanty środowiska krain geograficznych Polski na podstawie map tematycznych, danych statystycznych i obserwacji bezpośrednich (4)
- 11Uczeń uzasadnia konieczność działań na rzecz restytucji i zachowania naturalnych elementów środowiska w Polsce (w tym także działań podejmowanych we współpracy z innymi państwami) (8)
- 11Geografia Polski – zagadnienia ludnościowe
- 1Uczeń charakteryzuje rozwój demograficzny Polski w wybranych okresach na podstawie danych statystycznych i wyjaśnia zmiany kształtu piramidy wieku i płci ludności Polski wraz z rozwojem gospodarczym oraz porównuje ją z innymi państwami (1)
- 2Uczeń wyjaśnia zmiany w strukturze zatrudnienia ludności Polski (3)
- 3Uczeń wskazuje regionalne zróżnicowanie rynku pracy w Polsce (3)
- 4Uczeń analizuje okresowe zmiany salda migracji zewnętrznych i wewnętrznych oraz wyjaśnia ich przyczyny (0)
- 5Uczeń wyjaśnia zmiany procesów urbanizacyjnych i osadnictwa wiejskiego, wiążąc je z przemianami gospodarczymi i społecznymi w Polsce (3)
- 12Geografia Polski – działalność gospodarcza
- 1Uczeń ocenia poziom wykorzystania warunków naturalnych na podstawie wielkości i rodzajów produkcji rolniczej w porównaniu z innymi państwami Unii Europejskiej (1)
- 2Uczeń wskazuje zmiany strukturalne zachodzące w polskim rolnictwie (1)
- 3Uczeń wskazuje obszary występowania podstawowych zasobów naturalnych i analizuje zmiany wielkości ich eksploatacji (12)
- 4Uczeń porównuje wielkość i strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce i innych państwach świata (4)
- 5Uczeń wskazuje dziedziny produkcji przemysłowej dynamicznie się rozwijające (2)
- 6Uczeń przedstawia zmiany w gospodarce Polski spowodowane jej restrukturyzacją i modernizacją po 1990 r. (4)
- 7Uczeń wskazuje przykłady i znaczenie inwestycji zagranicznych w Polsce dla rozwoju społeczno-gospodarczego kraju (0)
- 8Uczeń przedstawia zróżnicowanie sektora usług w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej (0)
- 9Uczeń podaje przykłady przekształceń własnościowych w polskiej gospodarce mające wpływ na zmiany struktury produkcji i stopień zaspokojenia potrzeb materialnych i usług (0)
- 10Uczeń wskazuje głównych partnerów handlowych oraz kierunki geograficzne i strukturę towarową wymiany międzynarodowej Polski (1)
- INNEInne (134)
1 z 1
